TÜZDERLİ OLMAK AYRICALIKTIR. 12.HAFTA DENEYLERİMİZ!!!

 

Hidrofobik Kum

Yazar: Oğuzhan Eker 24 Ocak 2014 Kategori:Laboratuvar Yorum yap

Hidrofobik yani kısaca suyu sevmeyen diyebiliriz. Suyu sevmeyen ondan korkan kum tanecikleri. İlginç değil mi?

Oyuncakçılarda veya internette sihirli kum diye tabir edilen, suya atıldığı zaman ıslanmayan kumu belki görmüşsünüzdür. Peki bu kum nasıl hazırlanıyor, fikri olan var mı?

Bizim var!

Malzemeler : 

·         Koruyucu gözlük

·         Kum ( renkli kum olursa eğer çok daha güzel olur )

·         Metal kek kalıbı

·         Fırın

·         Su geçirmezlik spreyi

Yöntem : 

1.     Kek kalıbına bir kupa kumu serpiyoruz, düz bir katman oluşturuyoruz.

2.     Kalıbı fırına atıyoruz ve kumdaki bütün nemi yoketmek için yaklaşık 200derecede 1 saat kadar bekletiyoruz.

3.     Fırından çıkardıktan sonra oda sıcaklığına kadar tekrar soğuması için bekliyoruz.

4.     Bu adımı uygulamadan önce kalıbınızın etrafını eski gazeteler ya da başka bir şeyler ile iyice kapladığınızdan emin olun. Spreyin sağa sola yayılmasını istemeyiz. Daha sonra koruyucu gözlüğünüz ve bir yetişkin yardımı ile, su geçirmezlik spreyini kumun üzerine sıkıyoruz.

5.     10-15 dakika ara sıra kalıbımızı sallayarak uçucu gazların iyice buharlaşmasını sağlıyoruz. Sonrasında yaklaşık bir saat kadar tamamen kurumasını bekliyoruz. Ve işte sihirli kumumuz hazır!

Peki nedir bu olayın açıklaması merak ettiniz mi ?

Hidrofobik kum, su moleküllerini iter. Onları kendi bünyesine almaz. Dünyada, çevremizde hidrofobik yapıda birçok şey mevcut. Petrol, yağ, birçok ağacın yaprakları… Bunların hiçbiri suyu sevmez.

Hidrofil, bir molekülün hidrojen bağları kurarak suya bağlanabilme özelliğidir. Bu özelliğe sahip moleküller su ve diğer polar çözücülerde çözünebilir. İyon içermeyen, apolar moleküller ise suda çözünmezler. Bunlara suyu sevmeyen, hidrofobik moleküller denir. Sadece karbon ve hidrojen atomlarından oluşan hidrokarbonlar bu grup moleküllerdir.

Kimyacılar hidrofobik molekül davranışı gösteren sentetik hidrofobik malzemeler üretmeyi başarmışlar. Bunun da bir örneği olarak su geçirmezlik spreyi sunulabilir. Örneğin su geçirmeyen ayakkabılar, montlar üretildi. Daha kolay temizlenebilmesi için halılarda ve döşemelerde de bu yöntem kullanıldı.

Normalde ayakkabılar, montlar ve tabi ki kum aslında hidrofilik malzemelerdir. Ancak bu su geçirmezlik spreyi malzemeyi hidrofobik moleküllerle tamamen kaplar ve su ile madde arasında bir bariyer görevi görür. Böylece malzemelerimiz asla ıslanmaz.

 

Yıkanabilir Mürekkep Yapalım

Bir kap içerisinde biraz nişasta (ya da kola) ile bir iki damla iyotu karıştırınız. Yıkanabilir mürekkebiniz hazırdır.

Divit ve uçla, bir kağıda yazmak istediğiniz yazıları yazınız.

Yazıları yazdıktan sonra, nemli bir bezle kâğıdı siliniz. Ne görüyorsunuz? Yazılar yok oldu mu?

Kendiliğinden Soyulan Muz

Muz kadar çabuk, kolay soyulan o kadar az meyve var ki.. Hele onun gibi kendi kendine soyulan meyve hiç yok.

Bakalım, muz bu işi nasıl başarıyor?


Olgun bir muz bulduktan sonra kabuklarmı baş taraftan 1-2 cm. kadar kesin. Muzun rahatlıkla geçebileceği kadar genişlikte ağzı olan bir süt şişesinin içine azıcık ispirto dökün, ölçüyü kaçırmayın şişe gümleyebilir!

Kibriti atıp ispirtoyu yakar yakmaz, muzun soyulmuş ağzını şişenin ağzına kapatın.
İspirto yandıkça, muz lüüüp! diye içeri çekilecek, bu arada içeri sığamayan muz kabukları şişenin dışında kalarak soyulacaklar.

İşin nedenine gelince; ispirto yandıkça oksijen harcar, yeni oksijenin tek giriş yeri olan şişenin ağzında da muz olduğu için onu içeri çekmek zorunda kalır.

 

Beyaz Fosforun Kendiliğinden Yanması

Fosforun, beyaz ve kırmızı fosfor olmak üzere iki önemli allotropik şekli vardır.
Beyaz fosfora, ışıkta sarı renk aldığından sarı fosfor da denir.
Oksijene karşı ilgisi oldukça yüksektir. Beyaz fosforun oda sıcaklığında havada yavaş yavaş yükseltgenmesi sıcaklığının yükselmesine neden olur. Sıcaklık 35-45°C ye çıktığında patlama şeklinde yanma görülür. Bu nedenle beyaz fosfor su altında saklanır. Sudan etkilenmez fakat karbon sülfürde çözünür.

Dikkat
Deney tehlikeli olduğundan öğretmen tarafından veya öğretmen gözetiminde ve bir çeker ocakta yapılmalıdır.

Gerekli araç ve kimyasal maddeler:
1.Deney tüpü, adi süzgeç kağıdı,
2.Beyaz fosfor, karbon sülfür

Deneyin yapılışı:

1. Bir bıçak ile az miktarda beyaz fosfor (sarı renkte) kesiniz ve deney tüpüne alınız. Üzerine 2 - 3 ml kadar karbon sülfür ekleyiniz. Dikkatlice çalkalayarak çözünmesini sağlayınız.

2. Fayansın üzerine bir parça süzgeç kağıdı koyunuz ve üzerine deney tüpündeki çözeltiyi boşaltınız. Karbon sülfür uçucu olduğu için hemen süzgeç kağıdını tutuşturur.
Bu deneyle ilgili kimyasal denklemi yazınız.

Çıtır Pıtır Yapalım

MALZEMELER
İki adet beher ,bir adet balon  joje , 20gram iyot, amonyak, bir adet huni, bir adet süzgeç kâğıdı, bir adet karıştırma  çubuğu.

 DENEYİN YAPILIŞI
Bir beherin  içine bir miktar amonyak aktarılır, daha sonra bir miktar iyot aktarılarak karıştırılır
Bu karışım balon jojeye aktarılır ve iyice çalkalanarak tam karışması sağlanır.
Bu karışım, huniye yerleştirilen süzgeç kâğıdı ile, behere süzülür.
Süzgeç kâğıdında kalan bir miktar süzülmüş iyot, süzgeç kâğıdına tam dağılacak şekilde dağıtılır ve kurumaya bırakılır.

SONUÇ
Islak halde zararlı olmayan karışım, kuruduktan sonra patlama özelliğine sahip olur. kuru halini elinize almaya çalışmayınız....
Kurumuş haline uzunca bir çubuğun ucu ile uzaktan hafifçe dokunup, kaçınız......
Kuruduktan sonra bu karışım kararsız bir karışım olduğu için, kendi kendine veyahut herhangi bir darbe karşılığı patlayacaktır.

Kimyasal Akvaryum

Akvaryum içerisinde bir saatte orman yetiştirmek ister misiniz?

KULLANILACAK MALZEMELER
Akvaryum, Sodyum silikat çözeltisi, demir sülfat, bakır sülfat, demir klorür ... gibi ağır metal tuzları

DENEYİN YAPILIŞI
Piyasada su camı olarak bilinen sodyum silikatın çözeltisini bir beher içerisine koyalım. Üzerine  demir sülfat, bakır sülfat, demir klorür ... gibi ağır metal tuzlarından ekelim.
Sıvı içerisine atılan her kristal hemen büyümeye başlar.
Süpürge gibi tüy ve saç biçimi, eğilip bükülen bambuya benzer metal silikat kristalleri gözle görülür bir şekilde büyür.Bu kristalleri hepsi esas olarak sodyum silikattır.
Saf sodyum silikat kristalleri renksizdir. Ama metal tuzları çevresinde onlarla birlikte oldukları için renkli olurlar. Kristal yüzeyleri ve açıları ne kadar çok olursa ışığı yansıtma ve kırma özelliği de o kadar çok olur. Kırınım ışığın dağılmasına ve renklerin oluşmasına sebep olur.

DENEYLE İLGİLİ RESİMLER (Resimleri büyük görmek için tıklayınız)

  

Magnezyum Metalinin Yanması

KULLANILACAK MALZEMELER
Magnezyum metali şeriti, çakmak. maşa

ÖN BİLGİLER
Magnezyum (Mg) aktif bir metaldir. Havanın oksijeni ile yanarak metaloksidi olan magnezyum oksidi oluşturur. olayın denklemi
Mg(k)  + 1/2 O₂      MgO
şeklindedir

DENEYİN YAPILIŞI
Bir parça magnezyum metali şeriti alınır ve dikkatli bir şekilde çakmak ile yakılır.

Kimyasal Tepkimelerin Hızlarının İncelenmesi

Bir kimyasal tepkimenin hızı maddenin türüne, maddenin yüzey alanına (temas yüzeyine), tepkimeye girenlerin derişimlerine, sıcaklığa ve katalizöre bağlı olarak değişir.
Ayrıca tepkimeye girenlerin veya ürünlerden biri gaz olan tepkimelerde basınç da tepkime hızına etki eden önemli bir faktördür. Ancak sistemin atmosfere açık bir sistem olması halinde bu etki gözlenmez.
Mesela aşağıdaki deneylerde ürünlerden biri hidrojen gazı ise de, kap içindeki hidrojenin basıncı atmosfer basıncına denk olduğundan basıncın tepkime hızına etkisi gözlenmez.
Açığa çıkan gaz, aşağıdaki deneylerde olduğu gibi değişken hacimde değilde sabit bir hacimde toplandığında bir süre sonra iç basınç dış basınçtan daha fazla olacak ve tepkime hızını etkiler duruma gelecektir.

Gerekli araç ve kimyasal maddeler
1. Balon, ayırma hunisi, gaz toplama borusu, kristalizuvar, büyük boy deney tüpü, spor, kıskaç, kronometre
2 Çinko tozu, çinko tane, çinko levha, magnezyum tozu, alüminyum tozu, seyreltik hidroklorik asit, seyreltik sülfürik asit, seyreltik gümüş nitrat çözeltisi.

Deneyin yapılışı

1 - Şekilde görülen düzeneği kurunuz. Gaz çıkış borusunun ucuna ters çevrilmiş vaziyette içi su dolu deney tüpünü yerleştiriniz. Ayırma hunisine seyreltik hidroklorik asit, balona da magnezyum tozu koyunuz. Ayırma hunisinin musluğunu açınız ve aynı anda kronometreyi çalıştırınız. Tüp, gaz ile dolduğu anda kronometreyi durdurunuz. Tüpün ne kadar sürede gaz ile dolduğunu kaydediniz.

2 - Tüp ters vaziyette iken çıkarınız ye yanmakta olan bir kibriti ağzına yaklaştırıp doğrultunuz. Patlama ile birlikte gazın yandığını göreceksiniz. Niçin?

3 - Balonu boşaltıp temizleyiniz. Bu kez balona alüminyum tozu koyup deneyi tekrarlayınız.

4 - Balonu tekrar boşaltıp temizleyiniz ve bu kez çinko tozu koyup yine aynı işlemleri yapınız.

5 - Her üç deneyin sonuçlarını karşılaştırınız. Aynı miktarda gazın toplanması için en uzun ve en kısa süre hangilerinde gerekli oldu? Çinko, alüminyum ve magnezyumun tepkime hızlarını karşılaştırınız

6 - Balonu boşaltınız ve temizleyiniz. Önce tane, daha sonra levha halindeki çinkoları balona koyarak deneyi iki kez tekrarlayınız. Burada elde ettiğiniz sonuçlarla toz halindeki çinkoda elde ettiğiniz sonuçları karşılaştırınız. Hangi durumda tepkime en hızlıdır?

7 - Balonu ve ayırma hunisini boşaltınız. Balona her seferinde aynı miktarda toz çinko, ayırma hunisine ise önce % 5 lik, sonra % 10 luk ve en sonunda % 20 lik seyreltik hidroklorik asit çözeltisi koyarak deneyi üç kez tekrarlayınız. Her bir deneyin sonuçlarını karşılaştırınız. En hızlı tepkime hangi asit derişiminde oldu?

8 - Balonu ve ayırma hunisini boşaltınız. Balonu belli miktarda toz çinko koyunuz. Deneyi önce oda sıcaklığındaki, daha sonra 70 - 80° C ye kadar ısıtılmış sıcak seyreltik hidroklorik asit ile tekrarlayınız. Aynı miktarda gazın oluşması için geçen süreleri tespit ediniz. Tepkime hangi durumda daha hızlıdır?

9 - Balonu ve ayırma hunisini boşaltınız. Balona çinko taneleri, ayırma hunisine de seyreltik sülfürik asit koyunuz. Tüpün gaz ile dolması için geçmesi gereken süreyi ölçünüz Balona yaklaşık 1 ml seyreltik gümüş nitrat çözeltisi ekleyip deneye devam ediniz. Aynı hacimde gazın açığa çıkması için geçen süreyi tekrar ölçünüz. Hangi durumda tepkime daha hızlıdır. Burada gümüş

   

Tuzların Hidrolizi  Asidik ve bazik tuzların su ile parçalanması olayına genel anlamda hidroliz denir. Kuvvetli asitlerle kuvvetli bazların tuzları, suda çözündüklerinde genellikle nötral çözelti verirlerken, zayıf asitlerle kuvvetli bazların veya zayıf bazlarla kuvvetli asitlerin oluşturdukları tuzların çözeltileri asidik veya bazik özellik gösterir. Gerekli araç ve kimyasal maddeler 1.Deney tüpü, turnusol kağıdı 2.Saf su, sodyum karbonat, bakır sülfat, sodyum klorür, sodyum asetat, amonyum karbonat, fenolftaleyn çözeltisi, metiloranj çözeltisi Deneyin yapılışı: 1.Yedi ayrı deney tüpü hazırlayınız. Bunların her birine yaklaşık 4 - 5 ml saf su ekleyiniz. Yaklaşık 0,2 g kadar, birinci tüpe sodyum karbonat, ikinci tüpe bakır sülfat, üçüncü tüpe sodyum klorür, dördüncü tüpe sodyum asetat, beşinci tüpe amonyum karbonat, altıncı tüpe alüminyum klorür kristalleri ekleyiniz. Yedinci tüpe hiçbir şey eklemeyiniz. Kuvvetlice çalkalayarak maddelerin tamamen çözünmesini sağlayınız. 2.Temiz bir baget yardımıyla her bir çözeltiden birer damla alınız ve birer parça mavi renkteki turnusol kağıdını ıslatınız. Hangilerinde renk değişmesi oldu, kaydediniz. 3.Yukarıdaki işlemi kırmızı renkteki turnusol kağıdı ile tekrarlayınız. Hangilerine renk değişmesi oldu, kaydediniz. 4.İlk altı tüpteki çözeltileri ikiye aynınız. Birinci kısma fenolftaleyn, ikinci kısma ise metiloranj çözeltisinden birer damla damlatınız. Çözeltilerdeki renk değişmelerini kaydediniz. 5.Yukarıdaki bir dizi deneylerden çıkardığınız sonuçları maddeler halinde yazınız, nedenlerini açıklamaya çalışınız. Bunun için şunu hatırlayınız: Turnusol kağıdı bazik ortamda mavi, asidik ortamda kırmızıdır Fenolftaleyn çözeltisi bazik ortamda kırmızı, asidik ortamda renksizdir. Metiloranj çözeltisi bazik ortamda turuncu, asidik ortamda kırmızıdır.

Kırmızı Lahana Deneyi

Amaç
Kırmızı lahana kullanarak asitli yiyecekleri saptamak.

Bilgi: Kırmızı lahana suyuna asit eklediğimizde, rengi mordan pembeye döner. Asit içermeyen maddeler ise, lahana suyunun rengini değiştirmez ya da yeşile dönüştürür.

Gerekli malzemeler
Yarım kırmızı lahana, sıcak su, tencere, süzgeç, temiz kap, birkaç kavanoz ya da bardak.

Yapılışı
Kırmızı lahana yapraklarını küçük küçük parçalayın. Bu parçaları bir tencereye koyun. Bir büyüğünüzden tencereye kaynar su dökmesini isteyin. Yarım saat kadar soğumasını bekleyin.

Tenceredekileri süzgeçten geçirin. Lahana suyunun rengine dikkat edin. Her kavanoza bir miktar dökün.

Kavanozlardan birine biraz limon ekleyin. Bir değişiklik oldu mu? Gözleyiniz ve not alınız.

Öbür ekşi şeyleri de kırmızı lahana suyu kavanozlarına karıştırın. Hepsi pembe renk veriyor mu?

Şimdi de ekşi olmayan şeyleri ekleyin. Aralarında asitli olan var mı?

Gazoz gibi bazı asitli şeyler ekşi değildir, çünkü içlerinde çok miktarda şeker vardır.


*************
Bu deneyin hazırlanmasında, DENEYLERLE BİLİM (Tübitak Popüler Bilim Kitapları) adlı kitaptan yararlanılmıştır..
************

Kaynak: Aynayı Kırmadan Nasıl Kırık Ayna Oluşturabiliriz?

Kullanılacak malzemeler

Evinizde bulunan çok değerli bir ayna ve çok kuru bir tarafı ince sabun

Deneyin yapılışı

Bunu deneyden ziyade bir şaka olarak düşünebilirsiniz. Evde annenize bir nisan şakası yapmak istiyorsanız evdeki en değerli aynaya kuru sabunun ince tarafı ile çizgiler çiziniz.
Biraz uzaktan aynaya baktığınızda ayna kırıkmış gibi gözükür. Daha sonra da evdekileri ayna kırılmış diye etrafına toplayabilirsin....

Hidrojen florürün cama etkisi

Hidrojen florür renksiz, kokusuz bir gazdır. Cama etki eder. Bu nedenle hidrojen florür plastik veya metal kaplarda taşınır. Kalsiyum florür üzerine derişik sülfürik asit etkisi ile elde edilir.

Gerekli araç ve kimyasal maddeler:
1. Saat camı, üçayak, amyantlı tel, bek, tahta maşa, kurşun kap, turnusol kağıdı.
2. Parafin, kalsiyum florür, derişik sülfürik asit

Deneyin yapılışı:

DİKKAT: Hidrojen florür zehirli ve tahriş edici bir gazdır. Deney bir çeker ocakta yapılmalıdır.

1. Laboratuar görevlisinden aldığınız cam parçasının üzerine 23 cm3 hacminde parafin koyunuz.

2.Camı, bek alevinin üzerinde, yatay durumda tutarak parafini eritiniz. Cami sağa  sola eğerek bütün yüzeyi .parafinle kaplayınız.

3.Camı bek alevinden uzaklaştırınız ve parafinin donması için bekleyiniz.

4.Parafinli yüzeye, parafini kazıyarak istediğiniz yazıyı yazınız veya şekli çiziniz.

5.Kurşun bir kabın içine 3 gram kadar kalsiyum florür koyunuz. Üzerine yeterli miktarda derişik sülfirik asit ekleyiniz. Kurşun kabı HF dumanları çıkıncaya kadar ısıtınız. Bunu, ıslak turnusol kağıdı ile anlayabilirsiniz.

6.Parafinli camı, parafinli yüz altta kalacak şekilde kabın üzerinde yaklaşık 15 dakika tutunuz.

7.Camı kabın üzerinden alınız ve ısıtarak cam üzerindeki parafini temizleyiniz. Yazının veya şeklin cam üzerinde çıktığını göreceksiniz.

İyot + Alüminyum + Biraz da su

Katı iyot parçacıkları iyice ezilip toz haline gelmiş aluminyum ile karıştırılır. Ortama biraz su damlatılır ve reaksiyon renkli dumanlar verecek şekilde ilerler.

Kuvvetli bir yükseltgen ve kolay indirgenebilen bir bileşik!
Bu tip yanmalı reaksiyonların hepsinin mantığı aynıdır.REDOKS!
Aslında birçok reaksiyonda redoks vardır ancak reaksiyon için yükseltgenme ve indirgenme gücü çok yüksek olan bileşikler seçildiğinde sistem kendiliğinden reaksiyona girer ve bunun gibi gösteri deneylerini oluşturur:)

2 Al(s) + 3 I2(s) --> Al2I6(s)
4 Al(s) + 3 O2(g) --> Al2O3(s)

Reaksiyonda açığa çıkan dumanın çoğu görüldüğü gibi mordur. Alüminyumun iyotla reaksiyona girmesi egzotermik olduğundan açığa çıkan ısı ile iyot kolayca süblimleşerek mor bir renk alır.

Peki su ne işe yarıyor dersek, muhtemelen iyotu çözüyor ve alüminyumla temasını sağlayarak reaksiyonun başlamasını kolaylaştırıyor yani aslında katalizör.Gerçi iyot suda pek çözünmezya neyse.